Ինձ էնպես սիրիր,որ ես էլ ուզեմ

Իմ ու քո կյանքում,միշտ էլ ցավ կլինի,

Իմ քո անցյալում՝ անկատար մի հուշ,

Հուշը երբեմն կիսատ է մնում,

եթե շատ ուզես,ու շատ այն տեսնես,

Անգամ մի խոսքը քո հոգու խորքում,

Կգա դեպի կյանք այս անիրական,

կդառնա կրակ,ինչպես այտերդ իրական։

Ինձ այնպես սիրիր,որ ես էլ ուզեմ,

Ինձ այնպես սիրիր,որ ես էլ լսեմ,

Ինձ այնպես սիրիր,որ ես էլ ուզեմ

անվերջ դա գոռալ,ու կանչել մարդկանց,

Որ ինձ էլ լսեն,ինձ այնպես սիրիր՝

Որ այտերդ, երբ նրանց դիպչեմ,ու երբ համբուրեմ,

Ինձ սիրտդ ետ տաս,ինձ դու միշտ կանչիր,

Ինձ դու միշտ լսիր,հոգուդ խորքոերում,

Անձայն ձայնիդ մեջ անունս միշտ տուր,

Ինձ այնպես կանչիր,որ ես էլ լսեմ,

Ինձ այնպես սիրիր,որ այդ սերդ ես ձայնիդ մեջ լսեմ,

Ու ուզեմ հպվել,անգամ հեռվից,ու անգամ ցավոտ,

Անգամ անցյաում ու անգամ աղոտ,

Իմ քո անցյալում միշտ դա կլինի,

Իմ քո անցյալում վիշտ էլ կլինի,

Ինձ այնպես սիրիր,որ էլ չլինի,

Ինձ այնպես սիրիր որ էլ չլինի։

Երբ երգ եմ երգում,իմ ձայնով կարոտ,

Երբ երբ եմ երգում՝հայացքիդ կարոտ,

Երբ տող եմ գրում՝ բառերիդ կարոտ,

Ձայնիդ այդ կարոտ ես քեզ ոնց գրեմ,

Քեզ էլ ոնց ասեմ,ինձ այնպես սիրիր,որ ես էլ սիրեմ,

Քեզ կգամ նորից,

Ճամփիդ կկանգնեմ,

Այտիդ կդնեմ,այտն իմ այդ կարոտ,

Որ այն քեզ լսի,որ այն քեզ լսի,

Բաբախը սրտիդ,ու ձայնը լեզվիդ,

Ես էլ ոնց կանչեմ,որ ինձ այն ուզի,

Ես քեզ ոնց լսեմ,որն ինձ միշտ նայի,

Ոնց այն իմ այտին կարոտ միշտ պահեմ,

Որ մի օր էլ նա ճամփիս գա,կանգնի,

Ու ինձ էլ ասի՝սիրիր ինձ այնպես,որ ես էլ սիրեմ։

 

The Ninth Wife

The Gujari Mahal, flanked by the Jama Masjid Mosque, from Gwalior Fort.

History gets lost in India. There's just too much of it, and too many more gripping problems than to preserve it. Case in point is the story of Rani Mrignayani, the ninth wife of Raja Man Singh. He reigned in Gwalior for 30 years, until 1516, and built the splendid Man Mandir palace at Gwalior Fort. I spent fully three hours going through my Indian history books and the internet to find out about the woman over whom our 25-year-old Gwalior guide was positively gushing - 500 years after her death.
Legend, and perhaps  guide's over-active imagination, has it that Raja Mansingh was out hunting one day, as he liked to do. The front entrance of his palace has a platform from which he could step onto his hunting elephant. He had eight wives, none of them able to bare him a son.
Mrignayani was a very independent sort, according to our smitten guide. She was the daughter of a milk man which, in those days, apparently wasn't the same sort of societal joke as it was in the Britain. Perhaps milk men did not deliver door-to-door in those days.While the raja, astride his elephant, was on his hunt, he came across his bride-to-be. She, was hunting buffalo on her own.
Not to put a damper on legend, they mainly lounge around in watering holes. Hunting them does not, in other words, strike as a particularly good reason to fall in love with someone. there are holes in history, just sort of make stuff up.

 In any event, the Man was hooked and made the sort of spontaneous marriage proposal bound to annoy the other spouses.

Before accepting his proposal, the headstrong huntress made three demands of the Raja: that she be given her own palace; that the people of her village be allowed to drink from the same water supply as those who lived in the palace.It was something, though, that underlined her rather independent-minded character. 
And so he built a rather splendid palace for her. It is down in what is now considered Old Gwalior, but still within the walls of the compound.  The palace located down among the plebes was at the demand of the other wives who were more used to being serenaded by the best musicians in the land than sharing their swimming baths with the daughter of a milk man.

Statues everywhere.

So much for extant history. The place itself will stun you. 

You plow through the chaos of Old Gwalior's narrow streets.

Seeking shade

When you exit into the tumult, the locals, obviously not accustomed 

to a lot of foreign tourists, are most welcoming. 

You tell them where you are from, and pose for pictures.

 Then you take pictures of them,and everyone is all 

smiles and happy with the picture-taking.But once you look 

at what is before you, you are quite simply overwhelmed. 

To your right is the Jama Masjid Mosque, still active. Ahead of 

you the turreted walls of the Gujari Mahal.And high above you, 

the domineering fortress and palace of Gwalior. Add to all this

 the noise and turbulence and sweltering heat of the place, 

and you know you are in a truly unique place.

You go through the gates, where two sweepers, their heads covered by their uttariyas, are seeking shade and rest, their brooms leaning against the ancient palace gate. You walk past them into a forecourt. There, boisterous boys, despite the heat, are playing a lively game of cricket with a cinder block - or perhaps part of a thousand-year old statue - for wickets. (It would have seemed rude to check.) Above all this Gwalior Fort looms, impervious.

The boys call "no ball" when I begin to take pictures, for they do not wish the batsman to be put off by my intrusions. They carry on playing - for the camera - but nothing counts until I am gone and they can resume the contest in earnest.

"No ball!" Photo time.

Once you have maneuvered beyond the usual shitty-buggery that is always involved in going into seldom-visited sights ... now that is when you are truly stunned. For within almost every spare inch of the courtyard and in every room stand statues of almost unbelievable antiquity and beauty. Most of them date back to the tenth century. All are standing either open to the elements or in rooms with no climate control whatsoever. Only one, Shalbhanjika from Gyraspur, the tree goddess, is kept in the custody of the museum's curator, and can be seen on request, according to the guidebook.

A haphazard collection that is beyond value.

The curator, of course, was nowhere to be found.

As I have said many times before, this is one of the things that captures and ensnares you about India: its unending capacity to astonish you, to floor you, to make you lamely cry "wow," to hurt you with its beauty - not to mention warp you with its frequent oddity and liberal daubings of the absurd.

And we weren't done, for we had not yet come across the bizarre. But it was there, just waiting for us to discover it.
Our driver came bounding up to us with an enthusiasm not usually on display. He informed us animatedly that there was a museum in the dungeon. Down dark and dank steps . For a long time. We heard noise, loud noise. As we entered the tomb-like room there was a mad scramble as several fellows apparently taking their afternoon nap leapt to their feet. To stare at us. The air was stale and imposing. There were cannons and swords and miniature paintings on silk, and ancient arrow heads - the most disparate and illogical, not to mention well-hidden, collection of artifacts I have ever come across.

The folks continued to stare at us, as if we - WE! - were the most bizarre thing they had ever come across. Some rubbed their eyes as if we had come from their recently interrupted dreams. We exchanged brief namastes, but it was clear that perhaps this room - unadvertised as it was - was not entirely intended for actual museum visitors.

But what was odder yet was the pulsating music. Above ground it had been inaudible. Down here it was raucous, as if we had stumbled into some sort of speakeasy (which might explain the napping). Here's a sample for you:

The visit to Gujari Mahal was overwhelming and marvelous on so many different levels. It certainly explains my frazzled look as we headed back to the car. Incredible India indeed.

Lիությունը սրտիս

 

Սիրուն այդ խոսքերից,

սիրուցդ այդ լի ու լի,

սրտիցդ եկող որ ասել ես դու ինձ,

Զարկդ ինձ դարձրիր,

եթե ես ապրեմ,պիտի այն զարկի,

եթե ես գոյանամ,պիտի այն լսվի,

եթե ես լիանամ,սիրուդ պոսքերով,

Միայն ու միայն։

Լի էի ես,ու լի էիր դու,հոգիս իմ,կյանքի իմ կանաչ,

Երբ դու կաս,ես ծաղկում եմ,երբ դու կաս, ես կանաչ եմ՝ կանաչ,

Եթե ես եմ լի,լցնում եմ ինձ ինձնով,

եթե դու ես լի,լցնում եմ քեզ քեզնով,

Երբ դու կաս,ես ծաղկում եմ,երբ դու կաս,կանաչ եմ ես՝ կանաչ,

Սիրուն խոսքերիդ,գործիդ ի պատասխան,

եթե մի օր գա,որ ասեմ ես կամ,ու սիրում եմ քեզ,

եթե մի օր գա, ու ես քեզ կանչեմ,իմ նույն այդ ձայնով,

ես կուզեմ լսեմ,որ նորից վեր կենամ,

ես կուզեմ լսեմ,որ ինձ ես լցնեմ,

ձայնովդ քո քաղցր,կրքովդ այդ քո անուշ,

Ձայնովդ այդ քո նուրբ,ու հայացքով քո վառ,

Սրտիս լիությունը դու արդեն դարձար,

եթե ես ապրեմ,պիտի այն զարկի,

եթե ես գոյանամ,պիտի այն լսվի,

եթե ես լիանամ,սիրուդ պոսքերով,

Միայն ու միայն։

Մի օր իմ երգով,իմ սրտի բաբախով,եթե ես գամ,ու քեզ հետ կանգնեմ

Մեր սիրո ճամփին,օտար կդառնամ,քո տեսքից սիրուն,

Միանգամ նա ինձ մի երգ նվիրեց,երբ օտար էին,մտերիմ դարձրեց,

Ես իր այդ ձայնից,ու սրտի կանչից,մի փոքր բաբախ լսեցի հեռվից․

Եթե ես գամ ու քեզ հետ կանգնեմ,ես այդ քո ձայնից, ու քո հպումից,

Օտար կդառնամ,անկախ իմ կամքից։

Սրտիս լիությունը դու այդպես  դարձար,

եթե ես ապրեմ,պիտի այն զարկի,

եթե ես գոյանամ,պիտի այն լսվի,

եթե ես լիանամ,սիրուդ պոսքերով,

Միայն ու միայն։

Իմ սրտի պատարագը

Իմ սրտի տաճարը,իմ սրտի կրակը,

Ձայնիս աղոթարանը,հոգուս մի լույսը,

երբ աղոթում եմ,միշտ քեզ փնտրում եմ,

Որ տեր լինես սրտիս,որ տիրես դու ինձ,

Իմ պատարագն եմ տալիս ես ամեն օր Աստծուն,

որ գտնես դու ինձ,քո պղծերի մեջ,

որ հասնես դու ինձ,քո կեղծերի մեջ,

գիտեմ որ սուտ է,որ չկա անցյալ,

գիտեմ որ սուտ է,թե կա ապագա,

եթե կանք մենք,կլինեն նրանք,

անցյալում կանգնած ես և դու մենակ,

Պատարագս երբ գա,պատասխան ստանա

Ես քեզ կգտնեմ,դու ինձ կգտնես,

այդ կեղծիքի մեջ,ու այդ պղծի մեջ,

ես կեզ կտիրեմ,դու ինձ կտիրես,

Այդ աղոթքի մեջ,այդ ցանկության մեջ։

Ամեն նոր օրվա մեջ,մի նոր լույս կամ ճիչ,

Ամեն նոր գաօդ,նոր լույս է կամ խիղճ,

Չասես ինձ սպասիր,կամ էլ մի նայիր,

եթե ես կամ դեռ,դու էլ ետ կգաս,

կտիրես հոգուս,աղոթքիս հետ եմ,

եթե ես միշտ կամ,կլինես և դու,

եթե ես ուզեմ,կլինես և դու,

եթե կա Աստված պատարագս կա,

Եթե կա դրախտ կլինենք և մենք ,

Միայն թե տրվիր հոգովդ դու ինձ,

Ես որ քեզ գրկեմ,այդ կեղծիքի մեջ,

Ես որ միշտ քեզ գամ,այս պղծերի մեջ,

Կլինես նորից ինձ դու պատասխան,

Կդառնաս այդժամ,ձայնիս պատասխան։

Իմ մաքուր սիրով,եթե ես ուզեմ,Աստծուն կկանչեմ,

Իմ մաքուր սիրով,եթե ես ուզեմ,ճամփան կգտնեմ,

եթե ես ուզեմ որ ինձ դու դիպչես,դա էլ կթողնեմ,

Քանի դեռ դու կաս,ես քեզնով,դու ինձնով ,

Ես քեզ կբուժեմ,դու ինձ  կբուժես,

Հայացքդ սիրուն,ախ ինձ սիրելուցմերբ ձայն ես տալիս,

Երբ ինձ ես կանչում,ու չես մոռանում,ու չես ուրանում,

Պատարագս է վկա,քեզ եմ ես ուզում,որ ձայնովս գաս,որ կրքովս գաս,

Եթե ես կամ,դու էլ կլինես,եթե ես ուզեմ դու էլ դա կուզես,

Միայն թե տրվիր հոգովդ դու ինձ,

Ես քեզ կգտնեմ,դու ինձ կգտնես,

այդ կեղծիքի մեջ,ու այդ պղծի մեջ,

ես կեզ կտիրեմ,դու ինձ կտիրես,

Այդ աղոթքի մեջ,այդ ցանկության մեջ։

The bracelets of my dance

our bracelets are screaming

our foots,they are like flying,

our colors are getting brighter,

because of the music(of our dances)

because of the music(of our dances)

when the girls

when the girls are dancing

when the girls are singing,

when the men are watching,

when they are appreciating

our bracelets are screaming,

our foots are like flying

our colors are getting brighter

when the men are watching

when they just like it

when they just like it

the music of my dance

the dance of my bracelets

the heartbeat of your eyes

we are growing old

when you are looking on us

when you are looking on us

the music of my dance

and the sounds of my bracelets,

the notes of my heartbeat

and the look of those eyes

they are accompanying me everytime

when i dream in my dreams

when i dream in my dance

when i dream in my dreams.

when i dream in my dance,

I open my heart to those

which are looking at me

because of the music of my dance

when I used to dream in my dreams,

when i used to dream in my dance.

because of the notes of my bracelets

Because they were accompanying me everytime,in everywhere

because of the dance of my bracelets,

when the girl is dancing

when the bracelet is screaming,

the music is getting to be multiplied,

the love is growing old with it,

while men are appreciating,

when girl are dancing,

while their eyes are following,

when the girl is dancing,

when the girl is dancing.

Di Maria

07/21/2025

Հեռավոր քաղաքը

 

Մի աղջիկ կար,քաղաք եկած,

Մարդկանց մեջ էր նա շատ ծպտված,

Ուր որ կգնար,միշտ կեղծիք էր,

Ուր կանգնել էր,միշտ շատ ցուրտ էր,

Մարդկանց մեջ ջերմությունը շատ մարած էր,

Մարդիկ մարդ չէին եղած,դա շատ պարզ էր,

Ցավում էր նա մարդկանց համար,

Ովքեր պիղծ էին,ու ընչաքաղց,

Ցավում էր նա կյանքի համար,

Որ պիտի ապրեր մարդը,Աստծուց ստացած,

Միշտ նման էին,խոսքերն իրար,

Միշտ կայուն էին՝ մարդիկ ինչպես սար,

Ներսից դատարկ,դրսից սիրուն։

Ցավում էր նա՝ կյանքի համար,

Որ մարդ պիտի այդպես ապրի,

Իր այդ փոքր պարզ գյուղակում, 

Գյուղացին էր անգամ ծաղկուն,

Բայց աղքատ նա այդքան էլ չէր,այլ նա`

Ով իր հոգով ագահ էր,ու շատ ծարավ,

Եկավ քաղաք իր գյուղական,ծպտված ու հիացած այդ հայացքով,

Մարդկանց տեսնի, կյանքը սիրի,

Որ ետ գալուց կյանքը պատմի,ու կյանք գրի,

Կյանքը ցույց տա հնին նորին,

Մեծին փոքրին,կամ աղքատին։

Հեռվից սիրուն էր այդ կյանքը շատ,

Ներսում ցուրտ էր, ու շատ սառը,

Մարդիկ ծարավ ու ընչաքաղց,

Նման էին շատ օձերի,ագահ վայրի մեծ ցլերի,

Ագահ, վախկոտ առյուծների,

Ցավում էր նա կյանքի համար,որ

Մարդը պիտի ապրի այդ էությամբ,ու պղծությամբ,

Բայց ագահ էր ինքն իրենով, երբ որ եկավ,հեռվից հեռու

Ուզեց փոխի,որ չպատռի այդ ամենը՝ իր  Աստված,

Որ տվել էր Մարդկանց ծարավ այդ լի կյանքը գեղանի,

Որ փակվել էր նա մարդկանցով,իրենց գույնով,ու ծարավով,

Գյուղից վառ էր,ու ոչ էլ ցուրտ,հեռվից հեռու,ու շատ մաքուր,

Ներսից սարեր,դրսից սիրուն ու քարքարոտ,

 Բայց շատ դատարկ ու շատ մի պիղծ,

Լցրել էին նրանք դաշտը այդ ամենով։

Ցավում էր նա այդ ամենից,

Իր հոգին էր անգամ Ցավում,

Ու իր սիրտը այդ շատ փխրուն

Մնաց քարին ու ավազին,

Մնաց Աստծուն ու այդ սարին,

Որ չցավա,ու չափսոսա,տնից հեռու այդքան նա չգնա։

The gaze of mine

the gaze of mine

the face of mine

the heart of mine

and the beat of mine

touched to mine

like mine on mine,

touched to mine 

like eye on mine

feel i mine like 

the gaze of mine.

the truth of my line

is not awaiting,

the truth of my life 

is not even life,

the weakness of my heart,

is not the heartbeat

the gaze of my heart

is not what that i want,

the past of mine mine

thats what I want it.

singing with the time,

with the followers of mine,

screaming out loud the notes,

the writings of mine,

the color of my heart,

is the color of my notes,

when just im screaming,

romance is coming,

and with its coming

my gaze is changing,

the gaze of my heart is not awaiting,

the note of my heart 

not a muse of it,

the day of mine is just to have it,

the color of heart, the face, the beat and the life of it.

is just to have it.

Di Maria 

17.07.25